Hiểu Rõ Sự Khác Biệt Giữa Perpetual Và Quarterly Futures

Hiểu Rõ Sự Khác Biệt Giữa Perpetual Và Quarterly Futures

Chào mừng các nhà giao dịch mới đến với thế giới năng động và phức tạp của hợp đồng tương lai tiền điện tử. Là một chuyên gia trong lĩnh vực này, tôi hiểu rằng việc nắm vững các công cụ phái sinh là bước đầu tiên quan trọng để tối đa hóa lợi nhuận và quản lý rủi ro hiệu quả. Trong số các sản phẩm phổ biến nhất, Hợp đồng Tương lai Vĩnh viễn (Perpetual Futures) và Hợp đồng Tương lai Hàng quý (Quarterly Futures) nổi bật lên như hai lựa chọn chính.

Mặc dù cả hai đều là các công cụ phái sinh cho phép giao dịch với đòn bẩy mà không cần sở hữu tài sản cơ sở, sự khác biệt cơ bản của chúng nằm ở cơ chế đáo hạn và cách chúng duy trì sự liên kết với giá giao ngay (spot price). Bài viết này sẽ đi sâu vào những khác biệt cốt lõi này, giúp bạn đưa ra quyết định giao dịch sáng suốt hơn.

Giới Thiệu Chung Về Hợp Đồng Tương Lai Tiền Điện Tử

Hợp đồng tương lai là một thỏa thuận pháp lý để mua hoặc bán một tài sản cụ thể (trong trường hợp này là tiền điện tử) tại một mức giá đã thỏa thuận vào một ngày xác định trong tương lai. Chúng được sử dụng chủ yếu cho hai mục đích: đầu cơ (speculation) và phòng ngừa rủi ro (hedging).

Trong thị trường tiền điện tử, hợp đồng tương lai thường được thanh toán bằng stablecoin (như USDT) hoặc bằng chính tài sản cơ sở (như BTC). Sự khác biệt giữa các loại hợp đồng tương lai chủ yếu xoay quanh yếu tố thời gian và chi phí nắm giữ vị thế.

Hợp Đồng Tương Lai Vĩnh Viễn (Perpetual Futures)

Hợp đồng tương lai vĩnh viễn, còn được gọi là hợp đồng không bao giờ đáo hạn, là sản phẩm đột phá được giới thiệu bởi BitMEX và nhanh chóng trở thành tiêu chuẩn trong giao dịch tiền điện tử.

Khái Niệm Cơ Bản

Đặc điểm xác định của Perpetual Futures là chúng **không có ngày đáo hạn**. Về lý thuyết, bạn có thể giữ vị thế mua (long) hoặc bán (short) mãi mãi miễn là bạn duy trì đủ ký quỹ (margin).

Cơ Chế Liên Kết Giá: Phí Tài Trợ (Funding Rate)

Vì không có ngày đáo hạn để đưa giá hợp đồng về gần giá giao ngay, Perpetual Futures sử dụng một cơ chế độc đáo gọi là Phí Tài Trợ (Funding Rate) để neo giá hợp đồng với giá giao ngay của tài sản cơ sở.

1. **Phí Tài Trợ Là Gì?**

   Phí tài trợ là khoản thanh toán định kỳ (thường là 8 giờ một lần) giữa những người giữ vị thế mua và người giữ vị thế bán.

2. **Cách Thức Hoạt Động:**

   *   Nếu giá Perpetual cao hơn giá giao ngay (thị trường đang có phí bảo hiểm - premium), những người giữ vị thế mua sẽ trả phí tài trợ cho những người giữ vị thế bán. Điều này khuyến khích bán khống và kéo giá hợp đồng xuống gần giá giao ngay.
   *   Nếu giá Perpetual thấp hơn giá giao ngay (thị trường đang có chiết khấu - discount), những người giữ vị thế bán sẽ trả phí tài trợ cho những người giữ vị thế mua. Điều này khuyến khích mua vào và kéo giá hợp đồng lên.

3. **Ý Nghĩa Đối Với Trader:**

   Phí tài trợ là chi phí nắm giữ vị thế qua đêm. Nếu bạn giữ vị thế mua trong một thị trường có phí tài trợ dương cao, bạn sẽ liên tục phải trả tiền, làm giảm lợi nhuận của bạn. Ngược lại, nếu bạn giữ vị thế bán khi phí tài trợ âm, bạn sẽ được trả tiền.

Ưu Điểm Của Perpetual Futures

• **Linh Hoạt:** Không cần phải lo lắng về việc tái cơ cấu vị thế trước ngày đáo hạn.
• **Thanh Khoản Cao:** Thường có khối lượng giao dịch lớn nhất, giúp việc vào và thoát lệnh dễ dàng hơn.
• **Phù Hợp Cho Giao Dịch Ngắn Hạn:** Lý tưởng cho các chiến lược giao dịch trong ngày (day trading) hoặc giao dịch dao động (swing trading) mà không bị ràng buộc bởi thời gian.

Nhược Điểm Của Perpetual Futures

• **Chi Phí Nắm Giữ Dài Hạn:** Phí tài trợ có thể trở nên rất tốn kém nếu bạn giữ vị thế dài hạn trong một thị trường có phí bảo hiểm hoặc chiết khấu lớn liên tục.
• **Rủi Ro Thanh Lý Cao Hơn:** Do tính chất không đáo hạn, các nhà giao dịch thường sử dụng đòn bẩy cao hơn, làm tăng nguy cơ bị thanh lý nếu thị trường đi ngược lại dự đoán.

Hợp Đồng Tương Lai Hàng Quý (Quarterly Futures)

Hợp đồng tương lai hàng quý (hoặc theo kỳ hạn) là hình thức hợp đồng tương lai truyền thống hơn, được vay mượn từ thị trường tài chính truyền thống.

Khái Niệm Cơ Bản

Đặc điểm cốt lõi của Quarterly Futures là chúng **có ngày đáo hạn cố định**. Những ngày này thường được xác định trước, ví dụ: hợp đồng đáo hạn vào tháng 3, tháng 6, tháng 9 hoặc tháng 12 (do đó có tên là "hàng quý").

Cơ Chế Liên Kết Giá: Ngày Đáo Hạn

Thay vì sử dụng phí tài trợ liên tục, Quarterly Futures dựa vào ngày đáo hạn để đảm bảo giá hợp đồng hội tụ về giá giao ngay.

1. **Sự Chênh Lệch Giá (Basis):**

   Sự khác biệt giữa giá hợp đồng tương lai và giá giao ngay được gọi là "basis".
   *   Khi ngày đáo hạn gần kề, basis sẽ dần thu hẹp lại.
   *   Vào ngày đáo hạn, giá hợp đồng tương lai và giá giao ngay phải bằng nhau (hoặc rất gần nhau, tùy thuộc vào cơ chế thanh toán của sàn giao dịch).

2. **Thanh Toán:**

   Khi hợp đồng đáo hạn, vị thế sẽ được thanh toán.
   *   Thanh toán bằng tiền mặt (Cash Settled): Sàn giao dịch sẽ tính toán khoản lãi/lỗ dựa trên giá thanh toán cuối cùng và chuyển tiền cho các bên.
   *   Thanh toán bằng tài sản (Physical Settled): Ít phổ biến hơn trong crypto, nhưng về lý thuyết, bên bán phải giao tài sản cơ sở cho bên mua.

Ưu Điểm Của Quarterly Futures

• **Chi Phí Nắm Giữ Minh Bạch:** Không có phí tài trợ liên tục. Chi phí nắm giữ vị thế được thể hiện rõ ràng trong mức chênh lệch giá (basis) khi bạn mua hợp đồng.
• **Phòng Ngừa Rủi Ro Dài Hạn:** Lý tưởng cho các tổ chức hoặc nhà giao dịch muốn phòng ngừa rủi ro trong một khoảng thời gian cụ thể (ví dụ: bảo vệ danh mục đầu tư trong 3 tháng tới).
• **Ít Biến Động Giá Do Phí Tài Trợ:** Giá không bị ảnh hưởng bởi các đợt biến động phí tài trợ đột ngột.

Nhược Điểm Của Quarterly Futures

• **Yêu Cầu Quản Lý Vị Thế:** Bạn phải chủ động đóng hoặc chuyển (roll over) vị thế của mình trước ngày đáo hạn. Việc quên có thể dẫn đến thanh toán tự động.
• **Thanh Khoản Thấp Hơn:** Trong nhiều trường hợp, thanh khoản của các hợp đồng xa ngày đáo hạn thường thấp hơn so với Perpetual Futures.
• **Chi Phí Chuyển Đổi (Rolling Cost):** Việc chuyển vị thế từ hợp đồng sắp đáo hạn sang hợp đồng kỳ hạn xa hơn có thể phát sinh chi phí nếu basis đang ở mức chênh lệch lớn.

Bảng So Sánh Chi Tiết: Perpetual vs. Quarterly Futures

Để làm rõ hơn sự khác biệt, bảng dưới đây tổng hợp các yếu tố quan trọng nhất:

Đặc Điểm	Hợp Đồng Tương Lai Vĩnh Viễn (Perpetual)	Hợp Đồng Tương Lai Hàng Quý (Quarterly)
Ngày Đáo Hạn	Không có (Vĩnh viễn)	Có ngày đáo hạn cố định (thường là hàng quý)
Cơ Chế Liên Kết Giá	Phí Tài Trợ (Funding Rate)	Sự hội tụ giá vào ngày đáo hạn (Basis)
Chi Phí Nắm Giữ Qua Đêm	Phí Tài Trợ (Có thể dương hoặc âm)	Thể hiện trong chênh lệch giá (Basis)
Thanh Khoản	Thường rất cao	Thay đổi tùy thuộc vào kỳ hạn hợp đồng
Quản Lý Vị Thế	Không cần tái cơ cấu (trừ khi muốn đóng vị thế)	Cần phải đóng hoặc chuyển (roll over) trước ngày đáo hạn
Mục Đích Sử Dụng Chính	Giao dịch ngắn hạn, đầu cơ, đòn bẩy cao	Phòng ngừa rủi ro dài hạn, Arbitrage có thời hạn

Áp Dụng Chiến Lược Giao Dịch Với Từng Loại Hợp Đồng

Việc lựa chọn giữa Perpetual và Quarterly Futures phụ thuộc hoàn toàn vào chiến lược và mục tiêu thời gian của bạn.

Khi Nào Nên Chọn Perpetual Futures?

1. **Giao Dịch Trong Ngày và Lướt Sóng (Day Trading & Scalping):** Do tính chất không đáo hạn và thanh khoản cao, Perpetual là lựa chọn hàng đầu cho các chiến lược yêu cầu vào/thoát lệnh nhanh chóng mà không bị gián đoạn bởi thời gian. 2. **Đầu Cơ Ngắn Hạn:** Nếu bạn tin rằng giá sẽ di chuyển mạnh trong vài ngày hoặc vài tuần tới, Perpetual cho phép bạn giữ vị thế mà không cần lo lắng về việc phải chuyển đổi hợp đồng. 3. **Tận Dụng Phí Tài Trợ (Funding Rate Arbitrage):** Các nhà giao dịch kinh nghiệm có thể kiếm lợi nhuận từ sự chênh lệch giữa phí tài trợ và lãi suất vay/cho vay trên thị trường spot.

Tuy nhiên, khi giao dịch với đòn bẩy cao, việc áp dụng các công cụ quản lý rủi ro là tối quan trọng. Bạn nên luôn sử dụng các lệnh Cắt Lỗ (Stop-Loss) và Chốt Lời (Take-Profit) để bảo vệ vốn của mình.

Khi Nào Nên Chọn Quarterly Futures?

1. **Phòng Ngừa Rủi Ro (Hedging):** Nếu một công ty khai thác (miner) muốn chốt giá bán Bitcoin của họ trong 6 tháng tới, Quarterly Futures cung cấp một công cụ phòng ngừa rủi ro cố định và minh bạch về chi phí. Việc này liên quan mật thiết đến Quản Lý Rủi Ro Cân Bằng Giữa Giao Dịch Giao Ngay Và Hợp Đồng Tương Lai. 2. **Arbitrage Dài Hạn:** Các nhà giao dịch chênh lệch giá có thể tìm kiếm cơ hội Arbitrage Giữa Spot và Futures dựa trên mức chênh lệch giá (basis) của hợp đồng quý, đặc biệt là khi hợp đồng đang giao dịch ở mức chiết khấu lớn so với giá spot. 3. **Tránh Rủi Ro Phí Tài Trợ Bất Ngờ:** Đối với các vị thế lớn cần giữ trong nhiều tháng, việc tránh xa cơ chế phí tài trợ biến động của Perpetual Futures là một lợi thế lớn.

Mối Quan Hệ Giữa Hai Loại Hợp Đồng

Mặc dù khác biệt, Perpetual Futures và Quarterly Futures không tồn tại độc lập. Chúng ảnh hưởng lẫn nhau thông qua thị trường chung và kỳ vọng của nhà đầu tư.

Khi một hợp đồng quý sắp đáo hạn, giá của nó sẽ bị kéo mạnh về phía giá giao ngay. Trong thời gian này, sự khác biệt về phí tài trợ giữa Perpetual và Quarterly có thể trở nên rõ rệt. Nếu phí tài trợ của Perpetual rất cao (thị trường đang hưng phấn), các nhà giao dịch có thể chuyển một phần hoạt động của họ sang hợp đồng quý để tránh chi phí đó, điều này có thể làm tăng thanh khoản của hợp đồng quý trong những tuần cuối cùng trước ngày đáo hạn.

Kết Luận: Lựa Chọn Thông Minh Cho Người Mới Bắt Đầu

Đối với người mới bắt đầu, việc học giao dịch trên thị trường Perpetual Futures thường được ưu tiên hơn do tính phổ biến và thanh khoản cao hơn trên hầu hết các sàn giao dịch lớn. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải hiểu rằng Perpetual đi kèm với cơ chế Phí Tài Trợ phức tạp, có thể ăn mòn lợi nhuận nếu không được quản lý đúng cách.

Quarterly Futures cung cấp một môi trường giao dịch ổn định hơn về mặt chi phí nắm giữ, nhưng đòi hỏi sự kỷ luật cao hơn trong việc quản lý ngày đáo hạn.

Hãy nhớ rằng, dù bạn chọn loại hợp đồng nào, giao dịch phái sinh luôn đi kèm với rủi ro sử dụng đòn bẩy. Hãy luôn bắt đầu với số vốn nhỏ, sử dụng chiến lược quản lý rủi ro chặt chẽ và không ngừng học hỏi về cơ chế hoạt động của từng sản phẩm. Việc hiểu rõ sự khác biệt này là bước đệm vững chắc để bạn tiến xa hơn trong thế giới giao dịch hợp đồng tương lai tiền điện tử.

Các sàn giao dịch Futures được khuyến nghị

Sàn	Ưu điểm & tiền thưởng Futures	Đăng ký / Ưu đãi
Binance Futures	Đòn bẩy lên tới 125×, hợp đồng USDⓈ-M; người dùng mới có thể nhận tới 100 USD voucher chào mừng, thêm 20% giảm phí spot trọn đời và 10% giảm phí futures trong 30 ngày đầu	Đăng ký ngay
Bybit Futures	Hợp đồng perpetual nghịch đảo & tuyến tính; gói chào mừng lên tới 5 100 USD phần thưởng, bao gồm coupon tức thì và tiền thưởng theo cấp bậc lên tới 30 000 USD khi hoàn thành nhiệm vụ	Bắt đầu giao dịch
BingX Futures	Copy trading & tính năng xã hội; người dùng mới có thể nhận tới 7 700 USD phần thưởng cộng với 50% giảm phí giao dịch	Tham gia BingX
WEEX Futures	Gói chào mừng lên tới 30 000 USDT; tiền thưởng nạp từ 50–500 USD; bonus futures có thể dùng để giao dịch và thanh toán phí	Đăng ký WEEX
MEXC Futures	Tiền thưởng futures có thể dùng làm ký quỹ hoặc thanh toán phí; các chiến dịch bao gồm bonus nạp (ví dụ: nạp 100 USDT → nhận 10 USD)	Tham gia MEXC

Tham gia cộng đồng của chúng tôi

Theo dõi @startfuturestrading để nhận tín hiệu và phân tích.