Hiểu Rõ Sự Khác Biệt Giữa Perpetual và Hợp Đồng Kỳ Hạn

Hiểu Rõ Sự Khác Biệt Giữa Perpetual Và Hợp Đồng Kỳ Hạn

Chào mừng bạn đến với thế giới giao dịch hợp đồng tương lai tiền điện tử. Là một nhà giao dịch chuyên nghiệp, tôi hiểu rằng việc nắm vững các công cụ cơ bản là bước đầu tiên và quan trọng nhất để đạt được thành công bền vững. Trong thị trường phái sinh tiền điện tử, hai công cụ phổ biến nhất là Hợp đồng Tương lai Vĩnh cửu (Perpetual Futures) và Hợp đồng Kỳ hạn (Futures Contracts) truyền thống. Mặc dù cả hai đều cho phép bạn đầu cơ vào biến động giá mà không cần sở hữu tài sản cơ sở, sự khác biệt cốt lõi của chúng sẽ định hình chiến lược giao dịch và quản lý rủi ro của bạn.

Bài viết này sẽ đi sâu vào sự khác biệt cơ bản giữa hai loại hợp đồng này, giúp người mới bắt đầu xây dựng nền tảng kiến thức vững chắc trước khi tham gia thị trường.

Giới Thiệu Chung Về Hợp Đồng Tương Lai Tiền Điện Tử

Hợp đồng tương lai là một thỏa thuận pháp lý để mua hoặc bán một tài sản (trong trường hợp này là tiền điện tử như Bitcoin hay Ethereum) tại một mức giá đã thỏa thuận vào một ngày cụ thể trong tương lai. Mục đích chính của chúng là phòng ngừa rủi ro (hedging) hoặc đầu cơ.

Trong không gian tiền điện tử, có hai loại hợp đồng tương lai chính mà bạn sẽ gặp:

1. **Hợp đồng Kỳ hạn (Traditional Futures):** Có ngày đáo hạn cụ thể. 2. **Hợp đồng Vĩnh cửu (Perpetual Futures):** Không có ngày đáo hạn.

Để có cái nhìn tổng quan và chi tiết hơn về cách thức hoạt động của các công cụ này, bạn có thể tham khảo Hướng dẫn toàn diện về giao dịch hợp đồng tương lai vĩnh cửu.

Khác Biệt Cốt Lõi: Ngày Đáo Hạn (Expiration Date)

Đây là điểm khác biệt quan trọng nhất và là yếu tố quyết định cách thức giao dịch.

1. Hợp Đồng Kỳ Hạn (Futures Contracts)

Hợp đồng kỳ hạn truyền thống được thiết kế giống như các hợp đồng tương lai trên thị trường hàng hóa hoặc chứng khoán truyền thống.

• **Ngày Đáo Hạn Cố Định:** Mỗi hợp đồng kỳ hạn có một ngày hết hạn đã được xác định trước. Khi ngày này đến, hợp đồng sẽ được thanh toán (thường là thanh toán bằng tiền mặt, mặc dù một số có thể yêu cầu giao hàng vật lý, nhưng điều này hiếm gặp trong tiền điện tử).
• **Giá Tương Quan:** Giá của hợp đồng kỳ hạn thường bám sát giá giao ngay (spot price) của tài sản cơ sở, nhưng có sự chênh lệch (contango hoặc backwardation) tùy thuộc vào thời gian còn lại đến ngày đáo hạn.
• **Yêu Cầu Đóng Vị Thế:** Nhà giao dịch buộc phải đóng vị thế (bán hợp đồng nếu đang giữ vị thế mua, hoặc mua lại hợp đồng nếu đang giữ vị thế bán) trước hoặc vào ngày đáo hạn. Nếu không thực hiện, vị thế sẽ tự động được thanh lý theo giá thanh toán cuối cùng.

2. Hợp Đồng Tương Lai Vĩnh Cửu (Perpetual Futures)

Hợp đồng vĩnh cửu, được phổ biến rộng rãi bởi các sàn giao dịch tiền điện tử như Binance và Bybit, đã loại bỏ yếu tố thời gian.

• **Không Có Ngày Đáo Hạn:** Đây là đặc điểm nổi bật nhất. Về lý thuyết, bạn có thể giữ vị thế mua hoặc bán mãi mãi, miễn là bạn duy trì đủ ký quỹ.
• **Cơ Chế Phí Tài Trợ (Funding Rate):** Để đảm bảo giá của hợp đồng vĩnh cửu không bị trôi quá xa so với giá giao ngay, các nhà phát triển đã đưa ra cơ chế Phí Tài Trợ. Phí này được trao đổi định kỳ (thường là 8 giờ một lần) giữa các nhà giao dịch giữ vị thế mua (long) và vị thế bán (short).

   *   Nếu giá hợp đồng vĩnh cửu cao hơn giá giao ngay (thị trường đang tăng giá mạnh), người giữ vị thế mua sẽ trả phí cho người giữ vị thế bán.
   *   Ngược lại, nếu giá thấp hơn, người giữ vị thế bán sẽ trả phí cho người giữ vị thế mua.

Cơ chế Phí Tài Trợ này đóng vai trò là "chi phí giữ vị thế" thay thế cho ngày đáo hạn. Bạn có thể tìm hiểu sâu hơn về cách thức hoạt động và quản lý rủi ro liên quan đến phí này trong Tối Ưu Hóa Lợi Nhuận Với Hợp Đồng Tương Lai Vĩnh Cửu.

Bảng So Sánh Chi Tiết

Để dễ hình dung, dưới đây là bảng tóm tắt những khác biệt chính:

Đặc Điểm	Hợp Đồng Kỳ Hạn (Futures)	Hợp Đồng Vĩnh Cửu (Perpetual)
Ngày Đáo Hạn	Có, ngày cố định	Không có, vĩnh cửu
Cơ Chế Giá Neo	Dựa trên thời gian đáo hạn	Phí Tài Trợ (Funding Rate)
Thanh Toán	Tại ngày đáo hạn (tự động hoặc thủ công)	Thanh toán lãi/lỗ hàng ngày thông qua Funding Rate
Tính Thanh Khoản	Thường thấp hơn, tập trung vào các tháng đáo hạn gần nhất	Thường rất cao, là sản phẩm chủ đạo
Rủi Ro Thanh Lý	Chỉ xảy ra khi ký quỹ không đủ HOẶC vào ngày đáo hạn	Chỉ xảy ra khi ký quỹ không đủ
Chiến Lược Phổ Biến	Hedging dài hạn, giao dịch theo chu kỳ đáo hạn	Giao dịch đòn bẩy ngắn hạn, theo xu hướng, Arbitrage

Ảnh Hưởng Đến Chiến Lược Giao Dịch

Sự khác biệt về cấu trúc dẫn đến sự khác biệt lớn trong cách các nhà giao dịch tiếp cận hai loại hợp đồng này.

Giao Dịch Kỳ Hạn: Tập Trung Vào Chu Kỳ và Sự Kiện Kinh Tế

Nhà giao dịch hợp đồng kỳ hạn thường quan tâm đến các sự kiện kinh tế vĩ mô hoặc các thay đổi theo chu kỳ. Vì họ biết chính xác khi nào hợp đồng sẽ hết hạn, họ có thể lên kế hoạch giao dịch xoay quanh ngày đó.

Ví dụ, nếu một nhà giao dịch tin rằng giá sẽ tăng trong ba tháng tới nhưng có thể giảm sau đó, họ sẽ mua hợp đồng kỳ hạn có ngày đáo hạn ba tháng. Khi gần đến ngày đáo hạn, họ sẽ phải quyết định:

1. Đóng vị thế để chốt lời/lỗ. 2. Thực hiện "cuộn" (roll over) vị thế sang hợp đồng có ngày đáo hạn xa hơn (thường phải chịu chi phí chênh lệch giá giữa hai hợp đồng).

Giao Dịch Vĩnh Cửu: Tập Trung Vào Đòn Bẩy và Biến Động Ngắn Hạn

Hợp đồng vĩnh cửu là công cụ lý tưởng cho các nhà giao dịch sử dụng đòn bẩy cao và tập trung vào biến động giá ngắn hạn.

• **Đòn Bẩy Tối Đa:** Do không có ngày đáo hạn, các sàn giao dịch thường cung cấp mức đòn bẩy cao hơn đáng kể cho hợp đồng vĩnh cửu so với hợp đồng kỳ hạn.
• **Arbitrage:** Phí Tài Trợ tạo ra cơ hội kinh doanh chênh lệch giá (Arbitrage) giữa thị trường giao ngay và hợp đồng vĩnh cửu. Các nhà giao dịch chuyên nghiệp thường tận dụng chênh lệch này, đặc biệt khi phí tài trợ dương hoặc âm quá lớn. Việc Tận dụng Arbitrage là một chiến lược quan trọng trong giao dịch vĩnh cửu.
• **Rủi Ro Phí Tài Trợ:** Ngược lại, nếu bạn giữ một vị thế mua lớn trong thời gian dài khi thị trường đang nóng (funding rate dương cao), chi phí phí tài trợ có thể ăn mòn lợi nhuận của bạn, ngay cả khi giá không di chuyển nhiều.

Ký Quỹ và Thanh Lý: Điểm Chung Quan Trọng

Mặc dù có sự khác biệt về cơ chế giá, cả hai loại hợp đồng đều dựa trên nguyên tắc cơ bản của giao dịch ký quỹ (margin trading):

1. **Ký Quỹ Ban Đầu (Initial Margin):** Số tiền tối thiểu cần thiết để mở một vị thế. 2. **Ký Quỹ Duy Trì (Maintenance Margin):** Mức ký quỹ tối thiểu phải duy trì trong suốt thời gian vị thế mở. 3. **Thanh Lý (Liquidation):** Nếu tỷ lệ ký quỹ của bạn giảm xuống dưới mức duy trì do thua lỗ, sàn giao dịch sẽ tự động đóng vị thế của bạn để ngăn chặn thua lỗ vượt quá số tiền ký quỹ bạn đã nạp.

Đối với người mới, việc hiểu rõ các khái niệm về ký quỹ và quản lý rủi ro là tối quan trọng, bất kể bạn chọn loại hợp đồng nào.

Khi Nào Nên Chọn Loại Hợp Đồng Nào?

Lựa chọn giữa Perpetual và Futures phụ thuộc hoàn toàn vào mục tiêu giao dịch của bạn:

Chọn Perpetual Futures Khi:

• Bạn muốn giao dịch với đòn bẩy rất cao.
• Bạn dự định giữ vị thế trong thời gian ngắn (vài giờ đến vài ngày) và không muốn lo lắng về ngày đáo hạn.
• Bạn muốn tận dụng các chiến lược chênh lệch giá (Arbitrage) dựa trên Funding Rate.

Chọn Futures (Kỳ Hạn) Khi:

• Bạn đang tìm kiếm công cụ phòng ngừa rủi ro dài hạn cho danh mục tiền điện tử giao ngay của mình.
• Bạn muốn tránh hoàn toàn rủi ro liên quan đến Funding Rate.
• Bạn tin tưởng vào một xu hướng kéo dài qua một mốc thời gian cụ thể (ví dụ: cho đến quý sau) và muốn khóa mức giá đó.

Kết Luận

Hợp đồng tương lai vĩnh cửu đã cách mạng hóa giao dịch tiền điện tử bằng cách loại bỏ rào cản thời gian, mang lại sự linh hoạt chưa từng có. Tuy nhiên, sự linh hoạt này đi kèm với trách nhiệm quản lý Phí Tài Trợ. Ngược lại, hợp đồng kỳ hạn cung cấp sự chắc chắn hơn về mặt thời gian nhưng yêu cầu nhà giao dịch phải chủ động quản lý việc cuộn hoặc thanh lý vị thế trước ngày đáo hạn.

Là một nhà giao dịch mới, hãy bắt đầu bằng việc làm quen với cơ chế đòn bẩy và ký quỹ trong môi trường hợp đồng vĩnh cửu (vì đây là sản phẩm phổ biến nhất), nhưng hãy luôn ghi nhớ rằng hợp đồng kỳ hạn vẫn là công cụ quan trọng cho các chiến lược phòng ngừa rủi ro có thời hạn cụ thể. Nắm vững sự khác biệt này là chìa khóa để bạn điều hướng thị trường phái sinh tiền điện tử một cách tự tin và chuyên nghiệp.

Các sàn giao dịch Futures được khuyến nghị

Sàn	Ưu điểm & tiền thưởng Futures	Đăng ký / Ưu đãi
Binance Futures	Đòn bẩy lên tới 125×, hợp đồng USDⓈ-M; người dùng mới có thể nhận tới 100 USD voucher chào mừng, thêm 20% giảm phí spot trọn đời và 10% giảm phí futures trong 30 ngày đầu	Đăng ký ngay
Bybit Futures	Hợp đồng perpetual nghịch đảo & tuyến tính; gói chào mừng lên tới 5 100 USD phần thưởng, bao gồm coupon tức thì và tiền thưởng theo cấp bậc lên tới 30 000 USD khi hoàn thành nhiệm vụ	Bắt đầu giao dịch
BingX Futures	Copy trading & tính năng xã hội; người dùng mới có thể nhận tới 7 700 USD phần thưởng cộng với 50% giảm phí giao dịch	Tham gia BingX
WEEX Futures	Gói chào mừng lên tới 30 000 USDT; tiền thưởng nạp từ 50–500 USD; bonus futures có thể dùng để giao dịch và thanh toán phí	Đăng ký WEEX
MEXC Futures	Tiền thưởng futures có thể dùng làm ký quỹ hoặc thanh toán phí; các chiến dịch bao gồm bonus nạp (ví dụ: nạp 100 USDT → nhận 10 USD)	Tham gia MEXC

Tham gia cộng đồng của chúng tôi

Theo dõi @startfuturestrading để nhận tín hiệu và phân tích.